شاعران بالکان، بدلِ گلستان سعدی و منظومه‌ای برای کربلا

کتاب و شعر
1401/11/17 7:20
0

کتاب «حیاط نفرین شده» نوشته ایوو آندریچ با ترجمه سیدمیثم میرهادی منتشر شده است.

به گزارش پایگاه خبری صبح ایران، در مقدمه مترجم بر این کتاب می‌خوانیم: منطقه بالکان با وجود اشتراکات فرهنگی فراوانی که میان ما و ساکنین آن وجود دارد، برای اکثر ما ایرانی‌ها منطقه‌ای ناشناخته است. آن‌هایی که اهل سیاست‌اند بالکان را با مارشال تیتو، رئیس جمهور یوگسلاوی سابق، انور خوجه، رهبر دیکتاتور آلبانی یا جنگ‌های خونین پس از اعلام استقلال جمهوری‌های آن در دهه نود میلادی، خصوصا تجاوز به بوسنی و هرزگوین و قتل عام سربرنیتسا می‌شناسند. برای اهل فرهنگ، بالکان بخشی از حوزه تمدنی ایران است، جایی که شاعر پارسی‌گویی مانند فوزی موستاری «بلبلستان» را به تقلید از گلستان سعدی نگاشته است، نعیم فراشری آلبانیایی، منظومه‌ای را در شرح واقعه کربلا سروده است و هنوز هم بر دیواره‌های مناطق قدیمی شهر سارایوو، پایتخت بوسنی و هرزگوین، ابیاتی از خیام را، که به خط فارسی نوشته شده‌اند، می‌توان دید. با تمام این‌ها اما هنور بالکان برای اکثر ما ایرانی‌ها منطقه‌ای ناشناخته است.

یکی دیگر از دلایلی که برای غریبه‌بودن ما ایرانی‌ها با بالکان می‌توان برشمرد، کم‌ بودن تعداد کتب ترجمه شده است، به خصوص رمان و داستان‌های نویسندگان معروف کشورهای بلکان به فارسی. نویسندگانی که اگرچه در ایران کمتر شناخته شده هستند، اما در میانشان کسانی هستند که‌آوازه جهانی دارند. آن‌هایی که اهل ادبیات ملل هستند، حتما نام ایوو آندریچ را شنیده‌اند، نویسنده برنده جایزه نوبل ادبیات برای رمان «پلی بر روی رودخانه درینا»، کتابی که در دهه چهل شمسی در ایران ترجمه شده. بعدها کتاب‌هایی از دیگر نویسندگان مشهور این منطقه به فارسی ترجمه شدند که کمتر برای بسیاری از ما شناخته شده هستند، مانند رمان «قلعه و درویش و مرگ» اثر مشا سِلیموویچ. متأسفانه این آثار آن‌طور که باید نتوانستند جایگاه خود را در بین اهالی کتاب و ادبیات بیایند و حتی در جست‌وجوهای اینترنتی هم نمی‌توان به آسانی آن‌ها را یافت. از این رو، تصمیم به ترجمه کتاب معروف از نویسنده‌ای معروف‌تر از اهالی بالکن گرفتم تا بار دیگر فرصتی برای رخ‌نمایی به ادبیات این منطقه در ایران داده باشم. کتاب پیش‌رو نتیجه این تصمیم است. ایوو آندریچ قطعا معروف‌ترین نویسنده اهل بالکان است. دلیل آن هم دریافت جایزه نوبل ادبیات است، که به‌ آن اشاره شد. اما بسیاری، «حیاط نفرین‌شده» را بهترین اثر ایوو آندریچ می‌دانند.

این کتاب برخلاف اکثر آثار ترجمه شده از دیگر نویسندگان اهل بالکان، مستقیم از زبان صربوکرواتی(بوسنیایی) به فارسی برگردانده شده. البته ترجمه چنین اثری به سهولت انجام نشده است. آندریچ قلم ثقیلی دارد، جملاتش بسیار طولانی هستند و از کلماتی استفاده کرده که بسیاری از آن‌ها در محاورات امروزی استفاده نمی‌شود. ترجمه چنین اثری به زبان فارسی روان به نحوی که برای مخاطب عام فارسی‌زبان قابل فهم باشد، طبیعتا کار دشواری است که امیدوارم موفق به انجام آن شده باشم. با این‌حال مواجهه با واژگانی که در متن اصلی ریشه فارسی دارند، سختی کار را به حسی شیرین و دلچسب تبدیل می‌کرد.

همچنین در نوشته پشت جلد کتاب می‌خوانیم: و این‌جا پایان است. دیگر چیزی نیست. تنها قبری است در میان قبرهای پراکنده نامرئی، گم شده مانند دانه‌های برف، در برف بلند مرتفعی که مانند اقیانوس پخش می‌شود و همه چیز را تبدیل می‌کند به صحرایی سرد و بی‌نام و نشان. دیگر نه قصه‌ای است و نه روایتی. انگار که دیگر دنیایی نیست که ارزش تماشا کردن و قدم زدن و نفس کشیدن را داشته باشد. نه بدی‌های آدم‌ها و نه امید و نه مقاوتی که همیشه در تعقیب اوست. هیچ چیز نیست. فقط برف و واقعیتی ساده که آدمی می‌میرد و به خاک سپرده می‌شود.

کتاب «حیاط نفرین شده» نوشته ایوو آندریچ با ترجمه سیدمیثم میرهادی در ۱۳۲ صفحه و با قیمت ۷۴ هزار تومان در کتاب تداعی راهی بازار کتاب شده است.

انتهای پیام

شاعران بالکان، بدلِ گلستان سعدی و منظومه‌ای برای کربلا

مطالب مرتبط